Ngày 16/9, tại tỉnh Bình Dương, Bộ Công Thương phối hợp cùng UBND tỉnh tổ chức hội thảo chuyên đề với chủ đề “Thúc đẩy tiềm năng xuất khẩu hàng hóa và nâng cao năng lực ứng phó với các vụ việc phòng vệ thương mại tại thị trường châu Á, châu Phi và châu Đại Dương”. Hội thảo thu hút hơn 200 đại biểu, bao gồm lãnh đạo các tỉnh thành trong khu vực Đông Nam Bộ, các hiệp hội ngành hàng, và doanh nghiệp sản xuất, xuất nhập khẩu.

Theo Bộ Công Thương, Việt Nam đã ký kết 16 hiệp định thương mại tự do (FTA), mang lại nhiều cơ hội lớn cho doanh nghiệp trong nước, đặc biệt là tại “thủ phủ công nghiệp” Bình Dương. Những hiệp định này mở ra các thị trường mới và tạo điều kiện thuận lợi cho xuất khẩu. Tuy nhiên, bên cạnh các cơ hội, các doanh nghiệp Việt Nam đang phải đối mặt với nhiều thách thức, nổi bật là nguy cơ bị điều tra về phòng vệ thương mại. Trung bình mỗi tháng, doanh nghiệp xuất khẩu của Việt Nam phải đối mặt với khoảng 1,5 vụ điều tra liên quan đến chống bán phá giá, chống lẩn tránh xuất xứ hàng hóa, và các biện pháp thuế quan. Những vụ điều tra này không chỉ gây gián đoạn đến chuỗi cung ứng mà còn ảnh hưởng tiêu cực đến sản xuất và xuất khẩu.

Thứ trưởng Bộ Công Thương Phan Thị Thắng nhấn mạnh: “Hội nhập quốc tế không chỉ mang lại cơ hội mà còn nhiều thách thức. Doanh nghiệp cần hiểu rõ và tận dụng các công cụ phòng vệ thương mại như chống bán phá giá, chống trợ cấp và biện pháp tự vệ để bảo vệ lợi ích của mình.” Trong 5 năm qua, Bộ Công Thương đã tiến hành hơn 20 vụ điều tra phòng vệ thương mại nhằm bảo vệ các ngành sản xuất trọng yếu của Việt Nam, như thép, phân bón, và dệt may. Những nỗ lực này đã giúp bảo vệ hàng ngàn việc làm và ngăn chặn sản phẩm nhập khẩu giá rẻ, góp phần duy trì sự ổn định của nền sản xuất trong nước.

Lũy kế trong 6 tháng đầu năm 2024, tổng kim ngạch xuất nhập khẩu của Việt Nam đạt 370 tỷ USD, tăng 16% so với cùng kỳ năm trước; trong đó, xuất khẩu sang châu Á, châu Phi và châu Đại Dương đạt 89 tỷ USD, với mức tăng trưởng lần lượt là 11% ở các thị trường này. Mặc dù xuất khẩu đang tăng trưởng tích cực, nhưng sự gia tăng của các vụ kiện phòng vệ thương mại đang trở thành mối lo ngại lớn đối với doanh nghiệp, đặc biệt là tại các trung tâm sản xuất và xuất khẩu lớn như Bình Dương.

Ông Mai Hùng Dũng, Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh Bình Dương cho biết: “Bình Dương đang đối mặt với nhiều thách thức trong việc bảo vệ doanh nghiệp khỏi các vụ điều tra phòng vệ thương mại, đặc biệt trong bối cảnh thương mại toàn cầu ngày càng phức tạp.” Với hơn 4.200 dự án FDI đang hoạt động và tổng vốn đăng ký lên tới 41 tỷ USD, Bình Dương phải đảm bảo rằng các doanh nghiệp địa phương được hỗ trợ đầy đủ để ứng phó với các vụ việc liên quan đến phòng vệ thương mại.

Điển hình như ngành chế biến và xuất khẩu gỗ chủ lực tại Bình Dương, với hơn 300 doanh nghiệp xuất khẩu trị giá gần 6 tỷ USD mỗi năm, đang đối mặt với nhiều khó khăn do các vụ kiện chống bán phá giá từ các đối thủ. Ông Nguyễn Liêm, Chủ tịch Hiệp hội Đồ gỗ Bình Dương cho biết: “Ngành gỗ đang gặp nhiều khó khăn từ các vụ kiện chống bán phá giá, nhưng nhờ nắm vững kiến thức về phòng vệ thương mại, các doanh nghiệp đã giảm thiểu được rủi ro”.

Một vụ kiện đáng chú ý liên quan đến sản phẩm tủ bếp và tủ nhà tắm tại Hoa Kỳ vừa qua cho thấy, mặc dù một số doanh nghiệp đã được loại trừ khỏi các cáo buộc, ngành gỗ vẫn gặp nhiều trở ngại trong việc giải trình – ông Nguyễn Liêm cho hay.

Ông Đỗ Quang Hưng, Vụ trưởng Vụ Phòng vệ thương mại của Bộ Công Thương chia sẻ về tiềm năng của thị trường châu Á và châu Phi, những khu vực này chiếm khoảng 65% của thị trường thế giới. Theo ông Hưng, doanh nghiệp cần quan tâm đầu tư vào việc xây dựng thương hiệu, đánh giá rủi ro đối tác, và tuân thủ nghiêm ngặt các tiêu chuẩn để đảm bảo quy trình xuất khẩu hàng hóa.

Các doanh nghiệp cần liên kết chặt chẽ với Bộ Công Thương và các cơ quan đại diện của Việt Nam ở nước ngoài để nhận được sự hỗ trợ thông tin và kết nối với các đối tác nhập khẩu. Ông Hưng cũng khuyến nghị các doanh nghiệp nên sử dụng hiệu quả các biện pháp phòng vệ thương mại, hợp tác chặt chẽ với cơ quan chức năng và xây dựng chiến lược xuất khẩu hợp lý. Đặc biệt, doanh nghiệp cần chọn đối tác có uy tín và thực hiện các biện pháp bảo đảm như đặt cọc trước khi xuất hàng.

Thứ trưởng Phan Thị Thắng khẳng định: “Bộ Công Thương sẽ tiếp tục đồng hành cùng doanh nghiệp trong việc bảo vệ quyền lợi và phát triển bền vững trước các thách thức hội nhập.” Bộ Công Thương cam kết tiếp tục hướng dẫn doanh nghiệp và hỗ trợ giải trình khi đối mặt với các vụ kiện, đảm bảo doanh nghiệp Việt Nam có thể cạnh tranh lành mạnh và vượt qua những thách thức trong quá trình hội nhập và phát triển bền vững.